Almanya’da koalisyon hükümetinin bir süre önce üzerinde uzlaştığı yeni gönüllü askerlik modeline ilişkin Almanya Başbakanı Friedrich Merz (CDU) kısa ve öz konuştu: “Ben kuşkuluyum.”
Ülkede 2026’da yürürlüğe girmesi planlanan bu sistemle Alman ordusu (Bundeswehr)ihtiyaç duyduğu ek personeli kazanmayı hedefliyor.
Federal Başbakan Friedrich Merz, gönüllü askerlik hizmetine ilişkin şüphelerini gizlemiyorFotoğraf: picture alliance / HMB Media
Yasa tasarısının bu hafta Federal Meclis’te (Bundestag) görüşülmesi bekleniyordu. Ancak Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) partilerinde modelin başarısına dair kuşkular son günlerde o kadar çok büyüdü ki, konuyla ilgili oturum ertelendi. Başbakan Merz de kuşkusunu kamuoyu ile açık biçimde şöyle paylaştı:
“Sanıyorum yalnızca gönüllülükle bu iş kalmayacak.”
Yasa tasarısının görüşmesi ertelendi
Bu açıklama, hem zorunlu askerliğe dönüş tartışmasını yeniden alevlendirdi hem de koalisyon ortağı Sosyal Demokrat Parti’de (SPD) rahatsızlığa neden oldu. SPD’li Savunma Bakanı Boris Pistorius’un hazırladığı yasa tasarısının görüşmeleri bir sonraki genel kurul haftasına ertelendi.
Tasarı, orduya katılacak gençler için daha cazip koşullar getiriyor ancak katılım tamamen gönüllülük üzerine.
SPD Genel Sekreteri Tim Klüssendorf, zorunlu askerlik tartışmasını sürekli gündeme getirmenin, gençleri tedirgin ettiği görüşünde Fotoğraf: Uwe Koch/HMB-Media/IMAGO
SPD Genel Sekreteri Tim Klüssendorf da Başbakan Merz’in açıklamalarına tepki göstererek “Koalisyon olarak net bir yol belirledik: Bu yol gönüllü askerliktir” dedi.
CDU ve CSU saflarından konunun sürekli sorgulanmasını anlayamadığını belirten Klüssendorf, “Bu tartışmanın sürekli ısıtılıp yeniden gündeme getirilmesi gençleri gereksiz yere tedirgin ediyor” ifadelerini kullandı.
Ağustos sonunda kabine hemfikirdi
Koalisyonda şu anda huzursuzluk oluşturan yasa tasarısı, aslında Ağustos sonunda federal hükümet tarafından kabul edilmişti. Kabine bu karar için özellikle Berlin’deki Savunma Bakanlığı binası Bendlerblock’ta toplanmıştı. Sembolik öneme sahip bu toplantıda SPD ile CDU/CSU partileri, askerlik hizmetinin şimdilik gönüllü kalmasında uzlaşmış ve bunu koalisyon sözleşmesine de yazmışlardı.
Tasarıya göre personel hedeflerine ulaşılamazsa veya güvenlik durumu ciddi biçimde kötüleşirse hükümet, Bundestag’ın onayıyla zorunlu askerliğe dönüş kararı alabilir. Yine de yasa, gönüllü askerlik yetersiz kalırsa zorunlu askerliğin otomatik olarak devreye girmesini öngören bir mekanizma içermiyor.
CDU ve CSU’lu siyasetçiler şimdi bu “otomatik mekanizmanın” eklenmesini yeniden talep ediyor. Onlara göre net personel hedefleri belirlenmeli ve bu hedefler tutmazsa zorunlu askerliğe dönüş için yasal bir zemin oluşturulmalı.
SPD ise zorunlu askerliğin yeniden getirilmesine karşı çıkıyor. Bu uygulama, dönemin CSU’lu Savunma Bakanı Karl-Theodor zu Guttenberg tarafından 2011’de askıya alınmıştı. Savunma Bakanı Pistorius da Bundeswehr’in şu anda tüm genç erkek kuşaklarını barındırıp eğitecek kapasiteye sahip olmadığını belirtiyor. Başbakan Merz de bu değerlendirmeye katılıyor:
“Her yıl yaklaşık 350 bin genç erkek askerlik çağına giriyor, ancak bunların tamamını askere almak mümkün değil.”
Gönüllü başvurularda artış var
Alman Federal Ordusu’nun personel hedefi: 260 bin asker ve 200 bin yedek askerFotoğraf: Björn Trotzki/IMAGO
Alman ordusununNATO hedeflerini karşılayabilmesi ve Rusya’dan gelen tehdide karşı savunma kapasitesini artırabilmesi için orta vadede 260 bin aktif askere ulaşması gerekiyor. Şu anda bu sayı yaklaşık 182 bin. Ancak gönüllü başvurular artışta: Geçen yıl yaklaşık 10 bin genç kadın ve erkek gönüllü askerlik yaparken bu yılın Ağustos ayı itibarıyla 13 bin kişi başvurdu.
Bu artıştan cesaret alan Pistorius, gönüllü askerlik modelinin yeterli sayıda yeni personel çekebileceğinden emin. Ayrıca yasa tasarısı bazı zorunlu unsurlar da içeriyor:
Tüm 18 yaşındaki erkeklere bir anket formu gönderilecek, kadınlar içinse bu gönüllü olacak. Formda orduda hizmet etmek isteyip istemedikleri sorulacak. Ayrıca 2027’den itibaren tüm genç erkekler için sağlık muayenesi zorunlu hale getirilecek.
Bundeswehr Genel Müfettişi Carsten Breuer, Almanya’nın en üst düzey askerî yetkilisi konumundaFotoğraf: Sean Gallup/Getty Images
Bundeswehr Genel Müfettişi Carsten Breuer de gönüllü askerlik sisteminin “önce bir denenmesi” gerektiğini savunuyor. Almanya’nın üst düzey asker iyetkililerinden Breuer, “Askerî açıdan önemli olan şey hız. Yeniden uzun tartışmalara girmemeliyiz ki ocak ayında anket formlarını gönderebilelim” dedi.
“Anket ordusu” eleştirisi
Bavyera Eyalet Başbakanı ve CSU Genel Başkanı Markus Söder de SPD’li bakanın hazırladığı yasa tasarısını sert bir dille eleştirdi. Ona göre, zorunlu askerliğe dönüş kaçınılmaz. Söder, “Bir ‘anket ordusu’ ya da ‘yarım yamalak bir askerlik sistemi’ kimseye fayda sağlamaz” dedi.
CDU’lu Dışişleri Bakanı Johann Wadephul de zorunlu askerliğin önde gelen savunucularından biri.
Almanya’da erkekler için zorunlu askerlik, Anayasa’dan hiçbir zaman çıkarılmadığı için basit bir yasayla yeniden yürürlüğe konulabilir. Ancak kadınlar için askerlik zorunluluğu ya da herkes için zorunlu bir toplumsal hizmet yılı farklı bir durum oluşturuyor. Başbakan Merz, böyle bir “toplumsal hizmet yılı” fikrini yeniden gündeme getirdi ancak bunun için Anayasa değişikliği gerekiyor. Mevcut yasama döneminde gerekli olan üçte iki çoğunluğun sağlanması ise olası görünmüyor.
